Akciğer kanseri teşhisi; röntgen, tomografi ve biyopsi aşamalarından oluşan bir sürecin sonucudur. Bu sürecin ilk aşamasında, hastanın belirtiler nedeniyle bir sağlık kuruluşuna başvurması vardır. Sağlık kuruluşuna başvuran hastaların öyküsü alınır ve fizik muayeneleri yapılır. Röntgen ve tomografi çekiminde nodül veya tümör tespit edilirse hastalara biyopsi yapılır ve kesin teşhis konulur.
Akciğer kanseri teşhisi, uygulanacak tedavi yöntemleri ve bunların başarısı adına büyük bir öneme sahiptir. Erken teşhisin hayat kurtarıcı etkide olduğu bilinen bir durumdur. Bundan dolayı akciğer kanseri riskini taşıyanların (sigara kullanma, yaşın ilerlemesi vb.) periyodik olarak kontrollere gitmesi tavsiye edilir.
Akciğer Kanseri Nedir?
Akciğer kanseri; akciğer dokularında kontrolsüz şekilde hücrelerin çoğalması ve bunların birleşerek kitle meydana getirmesidir. En yaygın kanser türlerinden biri olup, tedavi edilmediğinde ölümcül etkilere yol açar. Kendi içerisinde küçük hücreli ve küçük hücreli dışı şeklinde iki farklı türü vardır.
Küçük hücreli akciğer kanserinde hücreler hızlı şekilde çoğalır ve hastalık kısa sürede önce akciğerlere, daha sonra ise vücuda yayılır. Agresif bir türdür ve çoğunlukla teşhisi yaygın evrede yapılır. Küçük hücreli dışı akciğer kanseri ise nispeten daha yavaş yayılma eğilimine sahiptir. Yavaş yayılması erken teşhis olasılığını artırır. Kendi içinde büyük hücreli karsinom gibi farklı alt türlere sahiptir.
Bu hastalığa dair bilinmesi gereken bir diğer önemli nokta ise hastalığın nedenleridir. Akciğer kanseri neden olur sorusunun yanıtı, aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Sigara
- Pasif içicilik
- Tekrarlayan enfeksiyonlar
- Kimyasal maddeler
- Hava kirliliği
- Radon gazı
- Genetik yatkınlık
Akciğer kanserinden korunma için ilgili nedenlerden olabildiğince kaçınılmalıdır. Ayrıca buradaki hususlar, risk faktörleri olarak kabul edilir ve bunlara maruz kalanlarda akciğer kanseri görülme riski daha yüksektir. Erken akciğer kanseri teşhisi için risk faktörlerine sahip kişilerin düzenli olarak akciğer kanseri taramasına girmesi gerekir.
Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Akciğer kanserinin belirtileri, tümörün boyutuna, konumuna ve hastalığın evresine göre farklılık gösterir. Örneğin; akciğer kanseri 4. evre belirtileri, diğerlerine göre çok daha fazladır ve daha şiddetlidir.
Akciğer kanserinde teşhisin ilk adımı belirtilerdir. Yaygın olarak görülen belirtilere dair detaylar, aşağıda yer alan tabloda gösterilmiştir:
| Belirtiler | Açıklama |
| Öksürük | Kronik ve inatçı öksürük, akciğer kanserinin en sinsi 9 belirtisi arasında yer alır. Giderek kötüleşme ile karakterizedir ve farklı tedavilere rağmen geçmez. |
| Nefes Darlığı | Tümörler nedeniyle hastalar nefes almakta zorlanır. Özellikle son evrede şiddetli şekilde nefes darlığı yaşanabilir. Bu durum, akciğer kanseri 4. evre ölüm belirtileri olarak da nitelendirilir. |
| Göğüs Ağrısı | Tümörlerin doku ve sinirlere baskı yapması nedeniyle oluşur. İlerleyen evrelerde şiddetlenir. |
| Kanlı Balgam | Solunum yollarının tahriş olmasına bağlı olarak ortaya çıkar. |
| Hırıltılı Solunum | Kitlenin solunum yollarını daraltmasından veya benzeri nedenlerden kaynaklanır. |
| Yorgunluk | Kanser hücrelerinin aşırı enerji tüketmesi ve bağışıklık sisteminin bunlarla mücadele etmesi, vücudun yorgun düşmesine yol açar. |
| Yüksek Ateş | Enfeksiyonun olduğu vakalarda ortaya çıkar ve genellikle 38 °C üzerindedir. |
Bunların haricinde kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik gibi belirtiler de vardır. İlk evre semptomları veya akciğer kanseri 2. evre belirtileri arasında söz konusu yakınmaları görmek mümkündür. Ancak erken evrelerde ilgili belirtilerin şiddeti düşük olduğundan teşhis şansı düşük olmaktadır.
Akciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır?
Akciğer kanseri teşhisi, kendi içerisinde farklı aşamalardan oluşur. Bu süreç, hastaların belirtiler veya tarama için bir sağlık kuruluşuna gelmesi ile başlar. Daha sonra ise aşağıdaki gibi ilerler.
1 – Hasta Öyküsü
İlk olarak hastaların öyküsü alınır. Öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi belirtilerin arkasında farklı hastalıklar da olabilir. Alınacak hasta öyküsü ile kişilerin risk faktörlere sahip olup olmadıkları belirlenir.
2 – Fiziki Muayene
Fizik muayenede hastaların akciğer sesleri dinlenir ve bunların doğal olup olmadıklarına bakılır. Doğal olmayan akciğer sesi, bir problemin varlığına işaret eder. Fiziki muayene ve hasta yakınmaları dikkate alınarak hastalardan akciğer grafisi istenir.
3 – Röntgen
Akciğer grafisi, akciğerlerdeki normal olmayan yapıları gösterir. Tümör ve benzeri yapıları, büyük olmaları koşulu ile röntgende görmek mümkündür. Dolayısıyla röntgen, akciğer kanseri teşhisi için önemli bir aşamadır.
4 – Tomografi
Röntgende şüpheli yapılar fark edilirse hastalardan bilgisayarlı tomografi istenir. Tomografi, akciğerlerin detaylı görüntüsünü verir ve nodül gibi çok küçük yapıların dahi tespit edilmesini sağlar.
5 – Biyopsi
Röntgen ve tomografi sonuçlarında tümör türü yapılar fark edilirse bunların iyi veya kötü huylu olduğunu anlamak için biyopsi yapılır. Biyopsi, akciğer kanseri teşhisi için son aşamadır ve kesin sonuçları verir.
Biyopsi için farklı yöntemler vardır. Tümörün konumu ve büyüklüğü dikkate alınarak bunlardan uygun olan tercih edilir. Bronkoskopi, iğne biyopsisi, tru cut biyopsi ve VATS gibi yöntemler kullanılarak şüpheli dokulardan parça alınır ve patolojiye gönderilir. Patoloji sonuçlarına göre hastalığın kesin tanısı konur.
Akciğer kanseri teşhisi, tedavinin ilk aşamasıdır ve ne kadar erken olursa o kadar iyidir. Teşhis sürecinin hızlı tamamlanması için deneyimli doktorların tercih edilmesi gerekir. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, bu noktadaki öne çıkan isimlerden biridir ve teşhis konusunda deneyimlidir. Teşhis, tedavi ve biyopsi sürecine dair detaylı bilgi almak için dilediğiniz zaman bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Akciğer Kanseri Teşhisi Hangi Evrede Yapılır?
Akciğer kanseri teşhisi, her evrede yapılır. Erken yapılması önemlidir. Ancak hastalığın erken evrelerde neredeyse hiç belirti vermemesi, tanıyı zorlaştırmaktadır. Belirtilerin çok daha belirgin hale geldiği evrelerde konulan teşhisler, toplam tanıların önemli kısmını oluşturmaktadır.
Akciğer Kanseri Teşhisi ve Tedavi Yöntemleri Arasındaki İlişki
Akciğer kanseri olan hastalar için farklı tedavi seçenekleri vardır. Ancak hastalığın evresi ile uygulanabilecek tedavi türü arasında direkt bir ilişki bulunur. Evrenin ilerlemesi ile tedavi seçenekleri sınırlanır. Bundan dolayı akciğer kanseri teşhisi erken yapıldığında tedavinin başarı oranı artar.
Akciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akciğer kanseri tedavisinde temel amaç merkezi veya diğer noktalara yerleşen tümörlerin temizlenmesidir. Akciğer kanseri teşhisi sonrasında ilk olarak cerrahi yöntemler gündeme gelir ve bu yöntemlerle tümörlerin dışarı çıkarılması hedeflenir. Ancak cerrahi yöntem sadece hastalığın erken evrelerinde ve sınırlı bölgede olduğu durumlarda uygulanabilir. Akciğer kanseri teşhisi erken evrelerde yapıldığında, ilk seçenek her zaman cerrahi yöntem olur.
Cerrahi yöntemin dışında ise kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi gibi farklı tedavi seçenekleri vardır. Söz konusu seçeneklerden hangisinin tercih edileceğine onkoloji uzmanı ve tedavi sürecinde yer alan diğer doktorlar birlikte karar verilir. Bu süreçte akciğer kanseri teşhisi ve hastalığın evresi kritik öneme sahiptir.
Akciğer Kanseri Teşhisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Akciğer kanseri teşhisi ile ilgili sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Akciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır?
Akciğer kanseri teşhisi süreci, belirtilerin ortaya çıkması ve hastaların bir sağlık kuruluşuna başvurması ile başlar. Erkeklerde ve kadınlarda akciğer kanseri belirtileri benzer olup, bunların başında inatçı öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gelir. Söz konusu belirtiler nedeniyle sağlık kuruluşuna başvuran hastaların öyküsü alınır. Fizik muayene, röntgen ve tomografi ile teşhis konulur.
2 – Akciğer Kanseri Teşhisi Birinci Evrede Yapılır Mı?
Akciğer kanseri 1.evre belirtileri, çoğunlukla fark edilebilir değildir ve bundan dolayı kişilerde herhangi bir yakınma meydana gelmez. Yakınma olmadığı için doktora başvurulmaz ve teşhis de yapılamaz. İlk evrede teşhis, çoğunlukla periyodik kontrollerde yapılır.
3- Röntgende Akciğer Kanseri Belli Olur Mu?
Röntgende akciğer kanserinin önemli işaretleri olan tümör ve benzeri yapılar fark edilir. Ancak bunların iyi veya kötü huylu olup olmadığının belli olması için biyopsi yapılması gerekir. Ayrıca röntgende nodül gibi küçük yapılar fark edilmez ve bunların görülmesi için tomografi istenir.
4 – Akciğer Kanseri Hangi Testlerde Görülür?
Akciğer kanseri teşhisi için mutlaka tomografi çekilmeli ve tespit edilen yapılar için biyopsi yapılmalıdır. Kan testleri üzerinden akciğer kanseri tanısı konulması mümkün değildir.
5 – Akciğer Kanseri Teşhisi Uzun Sürer Mi?
Teşhis için ilk olarak röntgen ve tomografi çekilir. Bunların sonuçları hızlı şekilde çıkar. Normal olmayan yapıların iyi veya kötü huylu olduğunun belirlenmesi içinse biyopsi yapılır. Biyopsi ile alınan parçalar patolojiye gönderilir. Patolojiden sonuçlar çoğunlukla 1-3 hafta içerisinde çıkar.
6 – Akciğer Kanseri Evreleri Nelerdir?
Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri türlerinde toplam dört evre (1, 2, 3 ve 4) vardır. Küçük hücreli akciğer kanseri vakalarında ise sınırlı ve yaygın isimli iki farklı evre bulunur.